55_2021-2022/56 - Améliorer la législation sur le contrôle coercitif, une forme de violence familiale

“Coercive control”, "dwingende controle" uitoefenen over een al dan niet inwonende (ex-)partner, is een vorm van geweld en misbruik die veel meer voorkomt dan erkend wordt.

Er is nochtans voldoende wetenschappelijke literatuur beschikbaar en voldoende specialistische kennis voorhanden m.b.t. deze vorm van geweld en misbruik.

Maar door een gebrek aan (h)erkenning in de praktijk wordt deze vorm van geweld, gepleegd op een al dan niet inwonende (ex-)partner, niet voldoende gemeten, noch opgevolgd, noch gestopt.

Er is een “dark number” van slachtoffers waar we officieel niets van weten, maar dat elke dag 40 mensen aangifte doen van psychologisch en emotioneel geweld, is veelzeggend.

Velen doen geen aangifte omdat ze vrezen dat het hun situatie enkel erger zal maken, uit angst, omdat er leeft dat bevoegde instanties er niets aan (kunnen) doen. Slachtoffers vrezen dat hun klacht zal eindigen in een seponering wegens gebrek aan fysiek bewijs. En de ellende blijft zo duren.

Maar er is meer dan fysiek geweld en "coercive control" is een groot maatschappelijk probleem, dat zich vooral onder de maatschappelijke radar afspeelt.

Plegers van "coercive control" slagen erin om naar de buitenwereld toe een perfect imago te brengen en tegelijk hun slachtoffer, onopgemerkt door die buitenwereld, te mishandelen, op zeer subtiele manieren.

Deze vorm van geweld sluipt zo geleidelijk aan een relatie binnen dat slachtoffers het zelf niet opmerken terwijl het gebeurt.

Het patroon van “coercive control” meemaken, veroorzaakt zware trauma’s, die nog eens versterkt worden door het onbegrip en het gebrek aan erkenning dat slachtoffers ervaren bij de maatschappij en helaas ook bij de instanties waar ze om hulp vragen. Dat leidt tot bijkomende traumatisering.

Het patroon van “coercive control” escaleert vaak bij scheiding (een van de partners wil de controle behouden en de echtscheiding wordt een “vechtscheiding”). Zeker waar er kinderen zijn, kan “coercive control” zich uiten in “post-separation abuse”, misbruik na de scheiding, waarbij het geweld dat het slachtoffer al ervaarde tijdens de relatie, na de relatie op andere manieren blijft voortduren.

Mensen worden langdurig ziek en werkonbekwaam, plegen zelfmoord omdat ze geen uitweg zien, zij en de kinderen worden slachtoffer van oudervervreemding, ze worden bij co-ouderschap voortdurend in een houdgreep geplaatst door de andere ouder die macht en controle wil blijven uitoefenen (en daar lijden zij en de kinderen onder). En dit zijn maar enkele gevolgen van deze vorm van geweld.

Hoeveel zou dit de maatschappij kosten, nog los van het menselijke leed op zich?

Een vaak gehoord argument tegen het aanpakken van dit soort geweld, is de “onbewijsbaarheid” van manipulatie, gaslighting, en het uitoefenen van controle en macht.

Maar België kan gelukkig putten uit de ervaring van landen met specifieke wetgeving hieromtrent (Frankrijk, Ierland, Engeland, Schotland, Wales, Australië, in Tasmania is “coercive control” strafbaar sinds 2004, in de VS is er wetgeving m.b.t. “coercive control" in de staten California en Hawaii en in de staten Maryland en South Carolina is men hier werk van aan het maken).

In deze landen zijn veel meer meldingen, arrestaties en vervolgingen van deze vorm van geweld en in deze landen zijn professionals specifiek getraind in het herkennen en aanpakken van deze vorm van geweld.

Deze landen hebben reeds veel kennis van wat werkt en wat niet werkt.

Voor slachtoffers van “coercive control” heeft dit in voornoemde landen en staten een wezenlijk en aantoonbaar positief effect op hun leven en op dat van hun kinderen.

Wat in andere landen mogelijk is voor slachtoffers van “coercive control”, moet in België zeker ook kunnen.

Verbetering van onze wetgeving is niet alleen nodig, maar ook zeer goed mogelijk.

Dank om dit structureel aan te pakken, in naam van wie het beleeft.