55_2020-2021/47 - Handelingen ten behoeve van de vrijheid en de eerbiediging van de mensenrechten in Cuba

 Tijdens haar vergadering van 18 mei 2021 heeft de commissie voor de Verzoekschriften deze petitie overgezonden aan de commissie voor Buitenlandse Betrekkingen en aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Europese Zaken en Buitenlandse Handel, en van de Federale Culturele Instellingen.

Antwoord van de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Europese Zaken en Buitenlandse Handel, en van de Federale Culturele Instellingen

De mensenrechtensituatie in Cuba blijft zorgwekkend en wordt van nabij gevolgd door de diensten van de FOD Buitenlandse Zaken, met name dankzij de informatie van onze post in Havana. Zowel via onze ambassade in Havana als via de FOD Buitenlandse Zaken vinden regelmatig ontmoetingen plaats met vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en van mensenrechtenorganisaties. België laat niet na de Cubaanse regering te wijzen op de noodzaak om de mensenrechten te respecteren. Dit gebeurt zowel in onze bilaterale contacten als op multilateraal niveau, onder meer op Europees niveau en in het kader van de Verenigde Naties.

In het kader van de overeenkomst inzake politieke dialoog en samenwerking tussen de EU en Cuba wordt jaarlijks een mensenrechtendialoog gehouden. De derde dialoog vond virtueel plaats op 26 februari 2021. De volgende thema's werden besproken: de vrijheid van vreedzame vergadering en vereniging, de strijd tegen racisme, rassendiscriminatie, vreemdelingenhaat en andere vormen van onverdraagzaamheid, en de uitdagingen op het gebied van de mensenrechten in het kader van Covid-19.

Voorts werden de mogelijkheden verkend voor meer samenwerking tussen de EU en Cuba in de multilaterale mensenrechtenfora.

De volgende dialoog zal plaatsvinden in het eerste semester van 2022.

Het akkoord inzake politieke dialoog en samenwerking tussen de EU en Cuba werd in 2016 gesloten. Het biedt een algemeen kader voor de ontwikkeling van de betrekkingen, onder meer via de mensenrechtendialoog. Het akkoord is nog niet volledig door de EU geratificeerd, aangezien Litouwen zijn goedkeuring heeft geweigerd vanwege de mensenrechtensituatie in Cuba.

Tijdens het laatste Universeel Periodiek Onderzoek (UPR) van Cuba in mei 2018 in Genève heeft België drie aanbevelingen gedaan die betrekking hebben op de doodstraf, de vrijheid van meningsuiting en de mensenrechtenactivisten:

1. De doodstraf voor misdrijven van gemeen recht afschaffen als eerste stap naar de volledige afschaffing van de doodstraf.

2. Het klimaat van vrijheid van meningsuiting verbeteren door stappen te ondernemen om onafhankelijke en pluralistische media te ontwikkelen.

3. De rol en het werk van de leden van het maatschappelijk middenveld publiekelijk erkennen en de nodige maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat de mensenrechtenactivisten en leden van middenveldorganisaties hun recht op vrijheid van meningsuiting, vreedzaam vergaderen en verenigen kunnen uitoefenen, overeenkomstig de internationale verplichtingen van Cuba.

De Cubaanse autoriteiten hebben enkel de derde aanbeveling aanvaard.

In de aanloop naar het UPR van Cuba heeft België de volgende vragen gesteld:

* Wanneer zal de Cubaanse regering de mensenrechtenverdragen ratificeren waarbij zij nog geen partij is?

* Overweegt Cuba een open uitnodiging te richten aan de speciale procedures van de Mensenrechtenraad?

* Zal Cuba positief reageren op de verzoeken om bezoeken van de speciale rapporteurs in verband met de mensenrechtenactivisten en de vrijheid van meningsuiting, die al sinds 2015 en 2016 in behandeling zijn?

* Tijdens het vorige UPR deelde België zijn bezorgdheid over het gebrek aan juridische waarborgen tijdens de voorlopige hechtenis en beval het Cuba aan alle personen die van hun vrijheid zijn beroofd toegang tot een onafhankelijke advocaat te garanderen. Deze toegang moet vanaf het begin van de detentie worden verleend. Welke maatregelen zijn er in dit verband genomen?

* Tijdens het vorige UPR heeft België Cuba aanbevolen om de personen die om politieke redenen van hun vrijheid zijn beroofd, vrij te laten. Welke concrete maatregelen hebben de Cubaanse autoriteiten in dit verband genomen?

België zet zich dus actief in op het internationale toneel voor de eerbiediging en de bevordering van de mensenrechten in Cuba. Dit gebeurt ook in reactie op ernstige schendingen, bijvoorbeeld na de demonstraties van 11 juli 2021.

Op 22 juli had de kabinetschef van de minister van Buitenlandse Zaken een ontmoeting met de Cubaanse ambassadeur in Brussel om hem te herinneren aan het belang dat België hecht aan de mensenrechtenkwesties, met name in

Cuba, en in het bijzonder om te wijzen op de noodzaak van eerbiediging van de vrijheid van vreedzame demonstratie en de vrijheid van meningsuiting. De Cubaanse regering wordt verzocht een dialoog aan te gaan met het maatschappelijk middenveld om de werkelijke problemen aan te pakken waarmee de Cubanen worden geconfronteerd en die de aanleiding zijn geweest voor de massademonstraties. Het lot van de gevangenen is een punt van bezorgdheid. De toegang tot de communicatiemiddelen moet worden hersteld.

Op Europees niveau verklaarde de Hoge Vertegenwoordiger en vicevoorzitter van de Europese Unie daags na de gebeurtenissen: "Het Cubaanse volk heeft het recht zijn mening te uiten en ik vraag de Cubaanse regering persoonlijk om vreedzame demonstraties toe te staan en te luisteren naar de stem van ontevredenheid van de demonstranten”.

Op 29 juli 2021 heeft de Hoge Vertegenwoordiger en vicevoorzitter namens de Europese Unie een verklaring afgelegd over de recente gebeurtenissen. Daarin wordt de Cubaanse regering opgeroepen de mensenrechten en de fundamentele vrijheden waartoe zij zich in de internationale overeenkomsten heeft verbonden, te eerbiedigen en wordt meer specifiek gevraagd dat zij de willekeurig vastgehouden demonstranten vrijlaat, luistert naar de stem van haar burgers en een inclusieve dialoog aangaat.

Deze petitie is vervallen als gevolg van de ontbinding van de Kamer op 8 mei 2024.