56_2024-2025/109 - Verzoekschrift tot invoering van uniforme, landelijke of gewestbrede kieskringen voor alle parlementaire verkiezingen in België

De Belgische Grondwet voorziet in vrije en geheime verkiezingen. Toch wordt de democratische keuzevrijheid vandaag in de praktijk beperkt door de opdeling in provinciale of arrondissementale kieskringen, zowel voor federale verkiezingen (Kamer van Volksvertegenwoordigers) als voor de parlementen van de Gewesten en Gemeenschappen.

Deze indeling houdt in dat een kiezer enkel kan stemmen op kandidaten die in zijn of haar eigen kieskring verkiesbaar zijn. Zo kan een inwoner van Oost-Vlaanderen geen stem uitbrengen op een kandidaat uit Antwerpen voor de Kamer, of op een kandidaat uit Limburg voor het Vlaams Parlement, zelfs indien die kandidaat inhoudelijk het best aansluit bij zijn of haar overtuigingen.

Dit systeem beperkt de reikwijdte van democratische keuzevrijheid, bevordert regionale profilering ten nadele van inhoudelijke, beleidsmatige profilering en vermindert de mogelijkheid voor nationale of gewestbrede figuren om rechtstreeks mandaat te verwerven van alle kiezers binnen het toepasselijke niveau.

Een hervorming naar uniforme kieskringen – één nationale kieskring voor de federale verkiezingen en één kieskring per gewest of gemeenschap voor de deelstaatverkiezingen – zou de keuzevrijheid van de kiezer aanzienlijk vergroten, de democratische legitimiteit van de verkozenen versterken, aangezien zij verantwoording afleggen aan alle kiezers van hun bevoegdheidsniveau en de politieke debatten meer inhoudelijk en minder louter regionaal gericht maken.

Ik verzoek de Kamer van Volksvertegenwoordigers om, in overleg met de deelstaatparlementen, de nodige grondwetswijzigingen, bijzondere wetswijzigingen en aanpassingen aan het Kieswetboek op te starten om Federale verkiezingen te organiseren binnen één nationale kieskring, zodat elke Belgische kiezer kan stemmen op elke kandidaat voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers, om Gewest- en gemeenschapsverkiezingen te organiseren binnen één uniforme kieskring per gewest of gemeenschap, zodat elke kiezer binnen dat niveau kan stemmen op elke kandidaat en alle wettelijke bepalingen die de huidige provinciale of arrondissementale indeling opleggen, te vervangen door de nieuwe regeling.

Deze hervorming is erop gericht de Belgische democratie te versterken door het wegnemen van geografische beperkingen in het stemrecht, het vergroten van de band tussen kiezer en kandidaat op basis van inhoudelijke voorkeuren en het stimuleren van een politiek discours dat de volledige gemeenschap of het volledige gewest bedient.