55_2023-2024/54 - Eindelijk afschaffen van de Senaat

Tijdens haar vergadering van 6 november 2024 heeft de commissie voor Verzoekschriften deze petitie overgezonden aan de commissie voor Grondwet en Institutionele Vernieuwing, aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing en aan de vice-eersteminister en minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO’s en Landbouw, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing.

Antwoord van de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing (03/12/24):

lk verwijs hierbij ook graag naar de verklaring van de federale wetgevende macht van 17 mei 2024 houdende dat er reden bestaat tot herziening van sommige bepalingen van de Grondwet die zij erin aanwijst. ln deze verklaring worden ook meerdere artikelen betreffende de Senaat voor herziening vatbaar verklaard, teneinde tijdens de huidige legislatuur een debat over de toekomst van die instelling mogelijk te maken. De discussie over de toekomst van de Senaat kan dan ook deel uitmaken van de lopende onderhandelingen.

Antwoord van de vice-eersteminister en minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO’s en Landbouw, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing (02/01/2025):

Dit onderwerp past in het ruimere kader van de denkoefening over de institutionele toekomst van België, en meer bepaald over de toekomst en de herdefiniëring van de rol van de Senaat. Sinds de verschillende staatshervormingen heeft de Senaat zijn bevoegdheden en zijn structuur zien evolueren, waardoor er vandaag veel vragen gesteld worden bij zijn relevantie, zijn samenstelling en zijn opdrachten.

De Senaat is een instituut dat verankerd is in de Grondwet. Alle wijzigingen van zijn bevoegdheden of van zijn structuur vereisen een grondwetsherziening. We moeten onderstrepen dat de huidige herzieningsverklaring een reeks artikelen met betrekking tot de Senaat omvat, waardoor de weg wordt vrijgemaakt voor een mogelijke herdefiniëring van deze assemblee.

Momenteel lijkt er een consensus te ontstaan over het feit dat de Senaat in zijn huidige vorm niet meer helemaal aangepast is. Na de staatshervormingen is de Senaat de assemblee geworden van de deelstaten, maar heeft zijn doel om de participatie van de deelstaten aan de fundamentele organisatie en werking van de federale staat niet helemaal behaald. Deze vaststelling kan worden verklaard aan de hand van verschillende factoren, waaronder met name een gebrek aan politieke wil, een onaangepaste samenstelling en te beperkte bevoegdheden. Onder de opties die vaak worden aangehaald, vinden we inderdaad een volledige afschaffing van de Senaat, een transformatie in een assemblee van gelote burgers of nog een modernisering van zijn opdrachten.

Bovendien kan men van mening zijn dat de Senaat een aanzienlijke financiële kost vertegenwoordigt, maar de afschaffing van dit instituut zou niet toelaten om alle uitgaven onmiddellijk te elimineren. Er zouden immers kosten blijven bestaan, met name verbonden aan de gebouwen en het personeel.