55_2020-2021/18 - Verzoekschrift om een juridisch kader te creëren voor de productie, de verkoop en het gebruik van cannabis

Vorig jaar maakten Europol en het Europees waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (EMCDDA) in een nieuw rapport bekend dat Europeanen elk jaar voor 30 miljard euro aan drugs consumeren. 40% hiervan is cannabis. Ons land staat op de 5de plaats in de illegale productie van cannabis en ondertussen staat de wetgeving rond medicinale cannabis in de startblokken. Ondertussen heeft de VN besloten om cannabis te schappen van de lijst met gevaarlijkste drugs. De tijd is rijp om het cannabisfenomeen met een wetenschappelijke invalshoek te benaderen. Want de samenleving - en in de eerste plaats de politiek - heeft het cannabisdebat te lang benaderd met een conservatieve en vaak moraliserende blik. Door cannabis in één adem te noemen (en te categoriseren) samen met andere, gevaarlijkere (hard-)drugs is een constructief debat uitgebleven. Hierdoor is ook het wetenschappelijk onderzoek naar de potentiele, positieve kanten van cannabis ook lang uitgebleven. Cannabis is een softdrugs, dat minder schadelijk is dan tal van andere, al dan niet legale, (hard)drugs. Denk maar aan tabak en alcohol die beschouwd worden als harddrugs. Zo valt toch te zien op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu van de Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in Nederland (9). Volgens het onderzoek dat daar gedeeld wordt, scoren alcohol en tabak hoog op de schaal van schadelijkheid voor de volksgezondheid en zijn daarmee relatief schadelijker dan veel andere soorten drugs. Heroine en crack blijken samen met alcohol en tabak relatief het meest schadelijk te zijn. Paddo's, LSD en khat scoren daarentegen relatief laag op deze lijst. Het gebruik van cannabis en ecstasy valt in deze rangschikking op individueel niveau in de middencategorie. De studie vermeldt dat de rangschikking bepaald is op basis van de volgende driedeling: hoe giftig is het middel (op korte en lange termijn), hoe verslavend is het, en wat is de maatschappelijke schade ? Daar staat ook te lezen dat het mede aan de hand van deze beoordeling is dat “het huidige Nederlandse drugsbeleid op een rationele wijze worden geevalueerd.” Wanneer gaat men zich eens op een rationele wijze buigen over deze problematiek in ons land ? Of moet het verder met fabeltjes? Legalisering en regulering Door een legalisering en regulering van de markt zouden we in de eerste plaats het cannabisgebruik beter in de hand houden en de risico’s en schadelijke gevolgen zoveel mogelijk kunnen inperken. Daarbovenop zou er veel meer geld vanuit de privémarkt in wetenschappelijk onderzoek vloeien waardoor we de kennis rond deze substantie fenomenaal zullen zien stijgen. Men weet al dat cannabis positieve therapeutische effecten heeft voor bepaalde patienten, een studie toonde recent nog aan dat cannabisgebruik een boost kan geven in je seksleven (10). De kern van het cannabisdebat, en in extenso het gehele drugsbeleid, zou dus moeten gaan over welke strategie het meest geschikt is om de risico's en de schade die samenhangen met het recreatief gebruik, in het bijzonder bij jongeren, in te perken. Daarnaast moet gekeken worden hoe we als maatschappij zouden profiteren van een mogelijke legalisering. Want let’s face it: de ‘War on drugs’ is duur. De belastingbetaler draait hiervoor op en het criminele circuit pakt het geld. Dit is de realiteit anno 2020. In 2003 besloot de regering Verhofstadt dan wel om de drugswet van 24 februari 1921 (!) te wijzigen. Een van de belangrijke veranderingen hierdoor was dat er een distinctie gemaakt werd tussen cannabis en ‘andere’ drugs, maar cannabis toch uiteindelijk een illegaal product bleef. Erger, met het gedoogbeleid dat er sinds enkele jaren bestaat, is het juridisisch voor de burger helemaal niet meer duidelijk wat wel en niet mag. Als we vandaag op pragmatische wijze, bijna 20 jaar later, de balans opmaken van dit onduidelijk, repressief beleid zien we dat het al zijn doelstellingen in de kou heeft laten staan. Deze doelstellingen moesten bijdragen tot een algemene vermindering van het aantal afhankelijke gebruikers, het reduceren van fysieke en psychosociale schade als gevolg van cannabisgebruik én de terugdringing van negatieve impact van cannabis op de samenleving, namelijk de criminaliteit. Verder is België de vijfde grootste illegale producent van cannabis in Europa en dat zorgt ervoor dat het, ondanks de gezondheidsrisico’s, een zeer gemakkelijk verkrijgbaar product is op de Belgische, zwarte markt. Het VAD (Het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs) meldt dat maar liefst een op de twee jongeren van 17 of 18 jaar zegt gemakkelijk toegang te hebben tot cannabis (4). Bij deze plaats in de top 5 hoort natuurlijk ook een steeds groeiende criminaliteit rond grote professionele telers, die gepaard gaat met een toename van geweld, corruptie en andere schadelijke gevolgen door deze zwarte markt. Bovendien is het belangrijk te weten dat er momenteel geen controle mogelijk is op de zuiverheid, kwaliteit en sterkte van cannabis (2). We pleiten daarom voor een omslag in het beleid. Een beleid dat gebaseerd is op regels uit 1921 maar uitgaat van de realiteit anno 2020. Verschillende landen, waaronder Canada en Uruguay hebben al voor die laatste mogelijkheid gekozen en ook de Wereldcommissie voor drugsbeleid pleit voor het einde van de wereldwijde 'War on drugs'. Onlangs raakte zelfs bekend dat Luxemburg als eerste Europese land cannabis volledig gaat legaliseren en reguleren. Zij willen binnen de vier jaar de productie zelf organiseren en belastingen heffen op de verkoop, met als doel de zuiverheid en sterkte eigenhandig weer onder controle te hebben (5). Één van de belangrijkste aspecten rond de legalisering van cannabis, dat altijd onderbelicht blijft, is ook de economische impact ervan op onze samenleving. In Colorado heeft de legalisering onverwachte, economische successen geboekt. De Belgische denktank ‘Vrijdaggroep’ die zich wil inzetten voor de verbetering van onze samenleving door strategienota’s over de belangrijkste uitdagingen op te stellen, publiceerde enkele maanden geleden een rapport over de impact van legalisering van cannabis op onze overheidsuitgaven. Een legalisering zou, volgens hun berekeningen, enkel ten goede komen voor onze begroting. De overheidsuitgaven voor politie en justitie zouden exponentieel dalen, maar minderjarige gebruikers zouden nog altijd worden vervolgd, net zoals de misdaden en misdrijven die onder invloed worden gepleegd. Door de accijnzen die we kunnen heffen op de verkoop van cannabis genereert de staat een marge tussen de 100 en 150 miljoen euro (8). Onze boodschap aan de huidige beleidsmakers? Stop met de legalisering in een negatief daglicht te plaatsen en durf eindelijk eens toegeven dat het huidige repressieve beleid meer kwaad doet dan goed. Geen gezever meer, legaliseer cannabis. Beleidsvoorstel en juridisch kader voor : - Een wettelijk verbod voor minderjarigen ; - Een wettelijke kader maken dat het gebruik van cannabis voor medische doeleinden mogelijk maakt ; - Een wettelijk kader maken dat gebruik voor recreatief gebruik mogelijk maakt ; - Hierbinnen duidelijke regels vastleggen voor meerderjarige gebruikers ; - Kwaliteitscontrole invoeren op het eindproduct ; - thuisteelt mogelijk maken voor persoonlijk gebruik mogelijk ; - de productie voor persoonlijk gebruik en de verkoop mogelijk maken via cannabis social clubs; - een controlemechanisme in te voeren op de productie van cannabis ; - een verbod op reclame voor cannabis en derivaten instellen ; - accijnzen heffen op het verkoop van cannabis aan de gebruiker; - te investeren in een preventiebeleid (via oa de promotie van een verantwoordelijk gebruik ) ; - het zorgsysteem versterken en een gespecialiseerde behandeling voorzien voor alle drugsverslaafden zonder wachtlijsten. Dit is een petitie van Dieter Goovaerts, Sébastien Dewailly, Armel de Schreye, Carlo Van Grootel en Zjef Cokelaere -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- (1) https://eurotox.org/2018/03/28/rapport-sur-lusage-de-drogues-en-wallonie-et-a-bruxelles-2017/ (2) https://www.kuleuven.be/metaforum/docs/pdf/wg_43_n.pdf (3) Cannabis onder controle. Hoe? P. 32 – Tom Decorte Paul De Grauwe Jan Tytgat (4) https://www.vad.be/assets/factsheet_cannabis_december_2018_def (5) https://www.globalcommissionondrugs.org/reports (6) http://www.lefigaro.fr/international/2017/12/29/01003-20171229ARTFIG00242-aux-etats-unis-le-business-du-cannabis-legalise-en-plein-essor.php (7) https://www.levif.be/actualite/sante/un-joint-tous-les-jours-triple-les-risques-de-psychose/article-normal-1109245.html (8) https://www.v-g-v.be/nl/cannabis-legaliseren/ (9) https://www.rivm.nl/publicaties/ranking-van-drugs-vergelijking-van-schadelijkheid-van-drugs (10) https://nl.metrotime.be/2020/01/18/must-read/wetenschappelijk-bewezen-cannabis-kan-je-seksleven-een-boost-geven/